EnglishCó một điều mà ít ai từng nghĩ tới: Việt Nam không chỉ có thể làm whisky – mà còn làm ra một loại whisky đủ sức vượt qua hơn 30 quốc gia, để giành lấy giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới.
Gần đây, thương hiệu “Về Để Đi” – nhà máy chưng cất whisky độc lập đầu tiên của Việt Nam và tiên phong tại Đông Nam Á – đã vinh dự đoạt giải New Make & Young Spirit xuất sắc nhất thế giới tại cuộc thi World Whiskies Awards 2025. Chiến thắng này đến từ phiên bản Pale Ale New Make – một single malt trẻ trung, mạnh mẽ, thủ công, và đầy cá tính.
Tò mò, tôi quyết định bắt đầu hành trình khám phá câu chuyện kỳ diệu này.
Khí hậu cận nhiệt đới của Việt Nam có thể tạo ra whisky độc đáo
Chỉ cách trung tâm Hà Nội khoảng 15km, tôi hoàn toàn ngỡ ngàng khi đến nhà máy rượu “Về Để Đi”. Bước vào không gian đó rộng lớn với 500 thùng gỗ sồi Mỹ và Pháp, khiến tôi cảm thấy mình vô cùng nhỏ bé.
Đến nơi, tôi được Lan Anh, một nghệ nhân từng có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành bia – và giờ là người phụ trách quá trình lên men, nền tảng quan trọng để tạo nên whisky giới thiệu về nhà máy.
Và sau đó là Edward Tiedge, chuyên gia chưng cất với bề dày kinh nghiệm quốc tế, người đã từng làm cho những thương hiệu whisky ở Mỹ cho đến những dự án whisky vô cùng đặc biệt ở khu vực đầy thú vị Copal Tree Distillery tại rừng Belize. Khi gặp nhà sáng lập Michael Rosen, Edward cảm thấy được truyền cảm hứng mạnh mẽ về một dự án làm whisky tại Việt Nam, một dự án vô cùng độc đáo thuyết phục anh đến Việt Nam để tạo ra một di sản.
“Chúng tôi ngày càng sử dụng nhiều gỗ sồi mới bởi vì nó mang lại cho whisky nhiều hương vị và nhiều tính cách khác nhau, hương thơm đa dạng cho whisky.” Edward chia sẻ.
Khi thế giới đang chú ý đến những whisky đến từ vùng khí hậu nóng như Ấn Độ hay Đài Loan, Việt Nam giờ đây đã có mặt trên bản đồ.
“Khí hậu cận nhiệt đới ẩm ở Hà Nội – với bốn mùa rõ rệt – là lợi thế vàng cho quá trình ủ rượu. Độ ẩm và nhiệt độ cao giúp whisky phát triển nhanh, tạo ra đặc tính độc đáo so với các vùng lạnh như Scotland.”Edward chia sẻ:
Sau đó, tôi được mời nếm thử nhiều mẫu whisky đang ủ – từ dạng nền bia trước khi chưng cất, đến phiên bản chưa ủ, rồi loại mới được ủ 6 tháng. Mỗi giai đoạn mang đến một tầng hương riêng biệt – là thành quả của một quá trình quan sát, chăm chút và đầy tâm huyết.
Gặp Gỡ Người Sáng Lập – Michael Rosen: Một Tầm Nhìn Không Biên Giới
Tôi gặp ông Michael Rosen vào sáng sớm ngày hôm sau trong chuyến công tác của ông tại TP Hồ Chí Minh. Tôi thật may mắn khi trong 24h đồng hồ tôi đã đến thăm nhà máy rượu ở gần Hà Nội và gặp nhà sáng lập ở Tp. Hồ Chí Minh để có thể lắng nghe trọn vẹn câu chuyện.
Michael là một người đàn ông không bị bó hẹp trong bất kỳ danh xưng nào. Doanh nhân, nhà văn, giảng viên, nhà đầu tư – mỗi vai trò ông từng đảm nhiệm đều phản chiếu một phần của hành trình đầy màu sắc mà ông đã trải qua. Sau ba thập kỷ sống tại New York, rồi chọn Việt Nam làm nơi dừng chân từ 13 năm trước.
“Ở New York, mỗi ngày đến rồi đi đều giống nhau. Còn ở Việt Nam, tôi thấy mọi thứ đổi thay từng ngày – và điều đó khiến tôi thích thú.”
Điều gì khiến ông yêu thích nhất về Việt Nam? Tôi hỏi
“Chắc chắn đó là vợ yêu quý của tôi. Và sau đó tôi yêu sự tích cực của con người Việt Nam.” Ông cười. Ông nhìn thấy rõ ràng một tinh thần đổi mới và dám làm của con người Việt Nam.
“Trong khi nhiều người ở độ tuổi của ông sẽ chọn nghỉ hưu, hoặc chọn những dự án an toàn. Tại sao ông lại chọn những dự án đầy phiêu lưu và thậm chí những dự án mất nhiều năm để đầu tư như whisky? ” Tôi tò mò hỏi
“Bạn có thể nhìn thấy Donald Trump, Warren Buffet nhiều hơn tuổi tôi họ vẫn đang làm việc và cống hiến. Và tôi sao tôi lại dừng lại? Tôi cảm thấy tận hưởng cuộc sống là được làm những việc ý nghĩa”. Ông chia sẻ
Dám gieo mầm nơi chưa ai từng dám thử
Điều gì khiến ông bắt đầu đưa ra ý tưởng làm whisky và lại ở Việt Nam?
“Tôi đã nhen nhóm ý tưởng này từ năm 2016,” Michael kể. “Trên thế giới, ngoài năm vùng đất sản xuất whisky truyền thống – được xem là ‘cổ điển’ – thì phần còn lại được gọi là những vùng whisky mới. Khi ấy, tôi nhận ra rằng Đông Nam Á vẫn là một khoảng trống. Chưa ai thực sự bắt tay vào làm whisky ở đây. Và tôi muốn trở thành người đầu tiên.”
Không chỉ là “người đầu tiên”, ông còn mong muốn nhiều hơn thế. “Tôi muốn tạo ra một loại whisky mang bản sắc riêng – độc nhất vô nhị – mà không ai trên thế giới có thể sao chép được.”
Nguồn cảm hứng lớn của ông đến từ chính những sản phẩm thủ công cao cấp đến từ Việt Nam, như sô cô la Marou – thứ đã khiến thế giới phải nhìn Việt Nam bằng một ánh mắt khác. Và ông tin rằng: nếu Việt Nam có thể làm ra sô cô la đẳng cấp thế giới, thì cũng có thể làm ra whisky mang đẳng cấp tương tự.
Về Để Đi hiện nay đã tiến hành trồng lúa mạch nha đầu tiên ở Việt Nam bởi những gia đình người H’Mong gần Mộc Châu.
“Về Để Đi”: Thông điệp của những Khát Vọng lớn
“Về Để Đi có nghĩa là gì?” – tôi hỏi.
Thay vì trả lời ngay, Michael nhẹ nhàng xoay ngược câu hỏi: “Tại sao bạn lại chọn hành trình viết về những con người trong ngành rượu?”
Câu hỏi ấy khiến tôi thoáng chững lại. Tôi kể với ông về lý do tôi từ bỏ một công việc ổn định để theo đuổi đam mê và sống với con người chân thật của mình.
Ông mỉm cười:
“Về là quay về bên trong – với chính mình, với bản sắc của mình.
Đi là bước ra bên ngoài – để thực hiện những hoài bão và ước mơ.
Cũng giống như hành trình của bạn vậy.”
Khoảnh khắc ấy khiến tôi lặng đi. Tôi chợt hiểu rằng “Về Để Đi” không chỉ là một cái tên cho một thương hiệu whisky. Đó là một triết lý sống. Một thông điệp đầy nhân văn về sự dấn thân: về để hiểu mình – rồi từ đó bước đi thật xa, thật sâu, với đam mê làm kim chỉ nam.
Và có lẽ, điều khiến cuộc trò chuyện với Michael trở nên đặc biệt là: tôi không cảm thấy như đang phỏng vấn một doanh nhân để viết bài. Tôi cảm thấy mình được sống trong câu chuyện – được chạm đến những tầng sâu của cảm xúc, của niềm tin và lý tưởng.
Ít người biết rằng Michael không chỉ là một nhà đầu tư hay doanh nhân. Ông còn là một nhà văn. Trong từng câu nói của ông, tôi cảm nhận được những ẩn dụ lặng lẽ mà sâu sắc – như chính con người ông.
Cuốn sách “What Else But Home” mà ông xuất bản là một minh chứng sống động. Nó kể về cuộc sống của gia đình ông khi còn ở New York – nơi ông và vợ nuôi dạy 7 cậu con trai, trong đó có 5 người là con nuôi với những màu da và xuất thân khác nhau. Đó là một câu chuyện về lòng bao dung, về tình yêu không biên giới – và trên hết, về khả năng mở lòng với thế giới.
Niềm Tin Vào Whisky Việt
Tại sao ông lại chọn một thương hiệu mang tên tiếng Việt đi ngược với những gì người ta đang nghĩ về một thương hiệu rượu cao cấp phải đến từ nước ngoài?
“Tôi muốn đặt một thương hiệu Việt bởi vì nó do người Việt và được làm ở Việt Nam”
Dù thị trường vẫn còn đầy ngờ vực – với định kiến cố hữu rằng “whisky phải đến từ Scotland” – Michael tin rằng một kỷ nguyên mới đang bắt đầu. Đó là khi người Việt bắt đầu tin vào khả năng sáng tạo và chất lượng từ chính đất nước mình. “Chúng tôi muốn tạo ra một cộng đồng những người yêu whisky, và hơn hết là yêu whisky mang bản sắc Việt Nam.” Ông nói điều đó bằng giọng điềm đạm nhưng đầy sức mạnh.
Thách thức vẫn còn đó. Nhưng chính niềm tin vào điều mình làm – một cách bền bỉ, sâu sắc và kiên định – là điều đã giữ “Về để đi” tiếp tục tiến bước. Không phải theo con đường có sẵn, mà là tạo ra một con đường chưa ai đi.
Câu chuyện của “Về Để Đi” khiến tôi không khỏi bâng khuâng và ngỡ ngàng. Những điều tôi từng nghĩ là không thể – làm whisky ở Việt Nam, giành giải quốc tế, xây dựng một thương hiệu nội địa mang tầm toàn cầu – nay đều đang dần trở thành hiện thực. Hóa ra, giới hạn không nằm ở hoàn cảnh hay địa lý. Giới hạn – nếu có – chỉ nằm trong tâm trí mỗi người.
Tìm hiểu thêm: Về Để Đi tại đây
Phuong Maxy Storyteller
